تاریخچه ولنتاین
در قرن سوم میلادی، در دوران شاهنشاهی ساسانی در ایران، در روم باستان فرمانروایی به نام کلودیوس دوم وجود داشت. کلودیوس عقاید عجیبی داشته و ازدواج را برای سربازان امپراتوری روم ممنوع اعلام کرده بود. این حکومت به قدری بی‌رحم و ستمگر بوده که هیچ کس جرات کمک به ازدواج سربازان را نداشته است. اما کشیشی به نام والنتاین (والنتیوس) به طور مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوبشان انجام می‌داد. کلودیوس دوم از این موضوع آگاه شد و دستور داد والنتاین را به زندان بیندازند. در زندان، والنتاین عاشق دختر زندانبان شد. افسانه می‌گوید که والنتاین برای دختر زندانبان نامه‌هایی نوشت و آنها را با عبارت "از طرف ولنتاین تو" امضا کرد، اصطلاحی که تا به امروز در کارت‌های ولنتاین مشهود است. نهایتاً، والنتاین به جرم ادامه دادن عقد عاشقانه بر خلاف قانون کلودیوس دوم اعدام شد. از آن زمان، او به عنوان فدایی و شهید عشق شناخته شده و ولنتاین به نمادی از عشق تبدیل شده است. این رویداد منجر به جشن گرفتن روز ولنتاین در 14 فوریه شده و این مراسم در کشورهای مختلف، به ویژه در اروپا و امریکای شمالی، هر سال در این تاریخ برگزار می‌شود.
قدیس روز ولنتاین چه کسی بود؟
این روزها داستان‌های زیادی درباره ولنتاین به گوش می‌خورد، اما اکثر آنها به نظر می‌رسد که از دل خیال ساخته شده‌اند. آرمان عمومی درباره ولنتاین این است که او یک کشیش از روم باستان در قرن سوم میلادی بوده است.
جشن‌های ولنتاین با داستان تلفیق شده‌اند. دلیل برگزاری چنین روزی و حتی وجود خود قدیس ولنتاین در یک حلقه از تردید و شک قرار دارد. با توجه به اینکه حداقل سه قدیس با همین نام وجود دارند، این مسأله چندان عجیب به نظر نمی‌آید.
اولین اعلام رسمی ولنتاین در ۱۴ فوریه، توسط پاپ ژلازیوس اول در سال ۴۹۶ میلادی صورت گرفت؛ اما مطمئن نیستیم که آیا این روز را پاپ ژلازیوس به یادبود کشیش قرن سوم میلادی اعلام کرده یا یکی از دو کشیش دیگر به نام ولنتاین که در راه ایمان به شهادت رسیده‌اند.
یکی از آنها اسقف شهر اینترامنا بود و دیگری تا حدودی که می‌دانیم همراه با چند نفر از همراهانش در آفریقا به شهادت رسیده‌اند. اطلاعات بیشتری در مورد این دو ولنتاین قدیس موجود نیست و این کشیش روم باستان در میان این سه ولنتاین از همه بیشتر شناخته شده است.
ولنتاین، جشنی در سطح جهان
روز ولنتاین، یا روز عشق، یک جشن مذهبی، فرهنگی و تجاری است که هر سال در تاریخ ۱۴ فوریه در سراسر جهان برگزار می‌شود. در گذشته در ایران باستان، جشن سپندارمذگان به عنوان روز عشق معروف بود و در روز ۲۹ بهمن یا سوم فوریه برگزار می‌شد، که به‌عنوان فرصتی برای ابراز احساسات و علاقه به همسر و زندگی شناخته می‌شد. در این روز، مردم به یکدیگر هدایایی می‌دادند تا عشق خود را به یکدیگر اظهار کنند. سنت‌های روز ولنتاین در کشورهای مختلف به شرح زیر است:
- ژاپن:
در ۱۴ فوریه، زنان به مردان شکلات هدیه می‌دهند تا احساسات واقعی خود را نشان دهند. مردان در ۱۴ مارس به نام "روز سفید" با دادن شکلات سفید یا هدایای دیگر، لطف زنان را جبران می‌کنند.
- آفریقای جنوبی:
بسیاری از زوج‌ها در روز ولنتاین مراسم ازدواج دسته جمعی می‌گیرند و زنان به پیروی از سنت رومی باستان، اسامی معشوقه‌های خود را روی آستین‌هایشان سنجاق می‌زنند.
- دانمارک:
مردان به جای گل رز، به زنان "قاشق عشق" می‌دهند که قاشق‌های چوبی تزئین شده با قلب و گل هستند. آنها اشعار یا جوک‌های خنده‌دار را به نام "gaekkebrev" رد و بدل می‌کنند.
- آرژانتین:
جایگاه روز ولنتاین در این کشور، هفته‌ای به نام "هفته شیرینی" است که در ماه جولای جشن گرفته می‌شود. عاشقان همدیگر را می‌بوسند و شکلات و شیرینی دریافت می‌کنند.
- فرانسه:
فرانسه با توجه به مکانی که به‌عنوان مرکز عشق در جهان شناخته می‌شود، سنت‌های زیادی برای روز ولنتاین دارد. یکی از این سنت‌ها "لاتاری دلاور" یا رسم عشق است. سنت دیگر رد و بدل کردن نامه‌های عاشقانه به شکل قلب است که به آن "cartes d’amities" می‌گویند و این کار را به عنوان منبع اولین کارت ولنتاین در نظر می‌گیرند.
۱۴ فوریه روز عشق
روز ولنتاین، که به عنوان روزی برای اظهار عشق و ارادت به شریک زندگی یا تجلیل از عزیزان در نظر گرفته می‌شود، هر سال در تاریخ ۱۴ فوریه جشن گرفته می‌شود. منشأ دقیق این روز مبهم است، اما توضیحات مختلفی در این زمینه وجود دارد:
- یک نظریه اشاره دارد که این روز به یادماندن مرگ یا دفن قدیس ولنتاین، یک شهید مسیحی است که به دلیل برگزاری مراسم عروسی برای سربازانی که توسط امپراتوری روم از ازدواج منع شده بودند، زندانی شد، و ازدواج این سربازان را برگزار کرد.
- نظریه دیگر این است که این روز با شروع فصل جفت گیری پرندگان در اواسط فوریه هماهنگ شده است. نظریه سوم این است که روز ولنتاین جایگزین جشن بت‌پرستی رومی لوپرکالیا شد، که در ۱۵ فوریه جشن گرفته می‌شد و مراسم باروری و جفت شدن زنان و مردان به قید قرعه را شامل می‌شد. بعضی مورخان حتی پیشنهاد می‌دهند که کلیسای مسیحی جشن را به ۱۴ فوریه منتقل کرده تا آیین بت‌پرستی را از بین ببرد.
- صرف نظر از منشأ آن، روز ولنتاین در اکثر نقاط جهان به یک جشن تجاری محبوب تبدیل شده است. مردم این روز را با ارسال کارت‌های تبریک، گل، شکلات و هدایا جشن می‌گیرند یا در رستوران‌ها و مکان‌های خاص مراسم جشن گرفتند را تجربه می‌کنند. هر کشور نیز سنت‌ها و رسوم خود را برای این روز دارد.
ولنتاین یا سپندارمذگان
در سال‌های اخیر، برخی از افراد ایرانی با تعصب، روز سپندارمذگان را به عنوان جایگزینی برای ولنتاین انتخاب کرده‌اند و این روز را به عنوان فرصتی برای جشن گرفتن از عشق و دوستی خود می‌دانند. هر دو ولنتاین و سپندارمذگان به عنوان بهانه‌هایی برای اظهار عشق و دوستی در نظر گرفته می‌شوند.
در گذشته، رومی‌ها در نیمه‌ی ماه فوریه جشنی به نام لوپرکالیا داشتند که به عنوان شروع رسمی بهار محسوب می‌شد. روز ولنتاین به روزی مرتبط با عشق و باروری مرتبط است و در روم باستان و شهر آتن قدیم به عنوان روز ازدواج خجسته ی زئوس با هرا جشن گرفته می‌شد.
مراسم لوپرکالیا شامل تطهیر خاص توسط کاهنان و روحانیان لوپرکوس بود. در این مراسم، بزها به عنوان قربانی در راه خدا آورده می‌شدند و پس از نوشیدن شراب، در خیابان‌ها دویده و پوست بزها را به هر کسی که دیدند می‌زدند. این مراسم با حضور انبوه زنان جوان ادامه می‌یافتند که باور داشتند مصرف این پوست‌ها توان باروری و آسانی در زایمان را افزایش خواهد داد. تاریخ اجرای دقیق این مراسم مبهم است.
در این مراسم، پسران نام دخترانی را از جعبه بیرون می‌آوردند و در طول جشن، دوستان یکدیگر را می‌ماندند و گاهاً به ازدواج می‌کشیدند. بعداً کلیسا تصمیم گرفت این جشن را به صورت جشنی مسیحی ادامه دهد و از این رو تصمیم گرفت تا با استفاده از آن یادی هم از قدیس ولنتاین بکند.
بعضی تاریخ‌نگاران باور دارند که در پایان قرن پنجم، پاپ ژلازیوس اول سعی کرد این جشن باستانی رومی را اصلاح کند و آن را مسیحی کند، به همین دلیل ۱۴ فوریه را به عنوان روز ولنتاین نامید. به تدریج، مردم از نام قدیس ولنتاین برای بیان احساسات عشق و دوستی خود استفاده کردند.
کادو روز ولنتاین
در هر سال، عاشقان با اشتیاق منتظر روز ولنتاین هستند و خواهانند با یک هدیه کوچک اما خاص، عشق خود را به یاد بیاورند و نشان دهند که همچنان از حضور معشوق خود در زندگی‌شان خوشحالند. ولنتاین همچون روزهای خاص دیگر دارای مراسم و آیین خود است. این مراسم ممکن است در انواع مختلف در سراسر جهان برگزار شود، اما معمولاً خرید گل همراه با شکلات و یک عروسک کوچک خرسی به عنوان یک نماد اساسی و رسم ولنتاین محسوب می‌شود.
در طرح کادوی ولنتاین برای دختران و پسران، آقایان اغلب قبل از روز ولنتاین و حتی ماه‌ها قبل، در فکر انتخاب هدیه برای همسرشان هستند. این تفکر در خصوص علاقه‌ها و تمایلات خانم‌ها و انتخاب بهترین هدیه برای جلب رضایت ایشان می‌پردازد.
مهمترین نکته این است که کادوی ولنتاین به تنهایی یک بهانه است و اصلی‌ترین اظهار عشق و محبت از طریق رفتار و احساسات نشان داده می‌شود. همچنین بهترین کادو آن است که نشان دهید چقدر دوستش دارید و برای او ارزش قائل هستید.
برای گرامیداشت روز ولنتاین، می‌توانید انتخاب‌های خاص و شگفت‌انگیزی داشته باشید. مثلاً گل رزهای قرمز، شکلات‌های خوشمزه همراه با یک عروسک خرس و باکسی زیبا با طرح قلب می‌توانند همراه با پک‌های آرایشی از رژلب تا ریمل و خط چشم، یک کادوی جذاب و خاص برای روز ولنتاین باشند. همچنین، انتخاب‌هایی مانند عطرهای خوشبو یا تیشرت ست و ماگ جادویی نیز می‌توانند تجربه فراموش‌نشدنی را برای عزیزانتان به ارمغان بیاورند. افزون بر هدیه، ارسال یک کارت ولنتاین با عبارات عاشقانه می‌تواند این روز را به یادگاری ماندگار تبدیل کند.
ولنتاین در فرهنگ‌های مختلف
در مورد ولنتاین باید اشاره کرد که این روز به عنوان یک جشن مختص به عشاق شناخته می‌شود و در فرهنگ‌های مختلف، ارسال کارت به همسر رسمی‌ترین شیوه جشن‌گیری در این روز شناخته می‌شود. حتی افرادی که در یک رابطه عاطفی نیستند، می‌توانند به دوستان خود کارت تبریک اهدا کنند. در روز ولنتاین، اکثر افراد هدایا و اشیاءی با تم رمانتیک مانند شکلات و گل به همسر یا دوستان خود اهدا می‌کنند و این موضوع به عنوان یک سنت متداول برای خرید هدیه‌های ویژه این روز محسوب می‌شود.
به طور معمول، زوج‌ها این روز را در یک جشن خصوصی جشن می‌گیرند و احساسات و عشق خود را به یکدیگر نشان می‌دهند. جشن یک شام عاشقانه در رستوران یا چیدن میز عاشقانه در خانه از رویدادهای معمولی در این روز است و به زوج‌ها این امکان را می‌دهد تا احساسات خود را به نحوی ویژه ابراز کنند. انتخاب تم قرمز به عنوان نماد اشتیاق، رنگی است که بسیار متداول برای تزئین محیط در این روز است. همچنین، روز ولنتاین به عنوان زمانی مناسب برای ارائه پیشنهاد ازدواج برای جوانان زیادی شناخته می‌شود.
جشن سپندارمذگان و روز ولنتاین
جشن سپندارمذگان، یا همان روز عشاق در تقویم باستانی ایران، طبق گفته ابوریحان بیرونی به عنوان نماد باروری و حمایت از زنان وفادار شناخته می‌شود. همانند جشن ولنتاین در این روز، مردان به همسران خود هدیه اهدا می‌کنند. با توجه به نزدیکی زمانی روزهای ولنتاین و جشن سپندارمذگان، احتمال وجود اصول مشترک بین این دو مراسم بیشتر می‌شود.
تاریخچه سپندارمذگان
تاریخ عظیم روز عشق در ایران باستان، از ۳ قرن پس از میلاد، که از ۲۰ قرن پیش از میلاد شروع شده است، به جایی که روزی به نام "سپندارمذگان" یا "اسفندارمذگان" شناخته می‌شد. جالب است که این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقاً با ۲۹ بهمن همخوانی دارد، یعنی تنها ۴ روز پس از جشن ولنتاین! این روز به نام "سپندارمذگان" شناخته می‌شد و مردم ایران باستان آن را روز بزرگداشت زن و زمین می‌نامیدند.
بر اساس آثار ابوریحان بیرونی، این روز در ایران باستان به عنوان روزی مختصر به نام "روز عشق" گرامی داشته می‌شد. در این دوران، هر ماه سی روز شمرده می‌شد و هر یک از روزهای ماه یک نام داشت. روز پنجم سپندارمذگان به عنوان روزی معنوی و با ارزش محسوب می‌شد که به عنوان نماد عشق و گسترش زیبایی‌ها شناخته می‌شد. این روز به عنوان جشن زمین و گرامیداشت عشق برگزار می‌شد، زیرا زمین به عنوان نماد عشق با فروتنی و تواضع، به همه عشق می‌ورزیده و همه را در دامان پر مهر خود امان می‌داد.
همچنین، افسانه‌ها حاکی از آن است که در این روز، زنان به شوهران خود با محبت هدیه می‌دادند و مردان نیز به زنان و دختران با احترام و مهرورزی هدیه می‌کردند. این جشن به نام "مرد‌گیران" یا "مژدگیران" نیز شناخته می‌شد، که نشان از این داشت که زنان به اختیار خود و با آزادی، شوی و مرد زندگی خود را برمی‌گزیدند.
گروهی از دوستداران فرهنگ ایرانی پیشنهاد کرده‌اند که به منظور حفظ ارزش‌ها و فرهنگ ایرانی، سپندارمذگان به عنوان جشن عشق گرامی داشته شود و این ایده به عنوان جایگزینی برای جشن ولنتاین مورد بررسی قرار گیرد.
تاریخ دقیق روز سپندارمذگان
حتی اگر منابع باستانی، از جمله آثار ابوریحان، تاریخ برگزاری این جشن را روز پنجم اسفند ذکر کرده باشند، اما با در نظر گرفتن تغییراتی که در ساختار تقویم ایرانی در دوره خیام اتفاق افتاد و تبدیل شدن به تقویم ۳۱ روزه در شش ماه نخست سال، تاریخ مذکور در منابع باستان باید مورد به‌روزرسانی قرار گیرد.
در حال حاضر، زرتشتیان این جشن را در روز پنجم اسفند، که معادل بیست و نهم بهمن در گاهشماری خورشیدی امروزی است، جشن می‌گیرند.
اکثر پژوهشگران، از جمله استادانی چون ابراهیم پورداوود، جلیل دوستخواه، رضا مرادی غیاث آبادی و پرویز رجبی، زمان صحیح این جشن را پنجم اسفند می‌دانند و تحولات جدیدی که در انتقال آن به 29 بهمن اتفاق افتاده است را نادرست می‌دانند. واژه "اسفند" در زبان فارسی امروز از واژه پهلوی "سپندارمت" و اوستایی "سپِنتَه آرمَئی تی" گرفته شده است.
سوالات متداول
- بهترین کادو برای روز سپندارمذگان چیست؟
برای جشن سپندارمذگان، ولنتاین یا دیگر مناسبت‌های مشابه، شما می‌توانید از وب‌سایت‌های معتبر خرید آنلاین استفاده کنید تا بهترین پک‌های هدیه ولنتاین و سپندارمذگان را تهیه کنید.
- روز ولنتاین چه روزی است؟
روز ولنتاین هر سال در تاریخ ۱۴ فوریه جشن گرفته می‌شود. با این حال، اگر بخواهیم آن را به تقویم شمسی تبدیل کنیم، معادل آن در تاریخ ۲۵ بهمن ماه است. شما می‌توانید با دیدن قرمز شدن ویترین‌ها، و حضور فراوان خرس‌های قرمز در شهر، به خوبی متوجه شوید که روز ولنتاین فرا رسیده و زمانی است برای ابراز عشق و احساسات عاطفی.
پایان بندی
با زنده نگه داشتن جشن‌ها و آیین‌های سنتی، می‌توانیم فرهنگ، آداب و رسوم پربار کشورمان را به دیگر کشورهای جهان معرفی کنیم. برگزاری جشن سپندارمذگان، که نماد عشق ایرانی است، می‌تواند یک جایگزین مناسب برای رویدادهایی مثل ولنتاین باشد که با فرهنگ ما ایرانیان همخوانی ندارد.
